Funkcija u Crnoj Gori, matica u Srbiji
Izlaganja visokih funkcionera opština iz Crne Gore u Skupštini Srbije su poražavajuća jer nipodaštavaju politički i državni okvir države u kojoj su na funkcijama, ocjenjuje za Radio Slobodna Evropa (RSE) saradnik u nastavi podgoričkog Fakulteta političkih nauka Marko Savić.
Naime, predstavnici šest crnogorskih opština iz proruskog Demokratskog fronta su izvjestili Odbor za dijasporu Skupštine Srbije o položaju Srba u Crnoj Gori u njihovim lokalnim samoupravama – Nikšiću, Mojkovcu, Beranama, Tivtu, Herceg Novom i Danilovgradu.
Između ostalog, poručili su da im je Srbija “država matica” i obavijestili poslanike Srbije da su u kabinete vratili trobojke i ćirilicu. Predstavili su i planove za dalje jačanje srpskog nacionalnog identiteta u Crnoj Gori.
“Na toj sjednici su se ponašali kao predstavnici Srba, a izabrani su u gradovima u kojima žive i neki drugi ljudi, a ne samo Srbi. To je podaničko ponašanje, koje nema uporište ni u pravu ni u politici”, kazao je Savić.
Sjednica u Beogradu je održana 13. decembra prošle godine, ali je crnogorska javnost sa njom upoznata gotovo mjesec kasnije.
Šta se čulo na sjednici u Beogradu?
Naime, pojedini predsjednici opština i lokalnih Skupština iz Crne Gore poručili u Skupštini Srbije da će činiti sve da se jača srpski nacionalni osjećaj.
“Uvijek će biti važna naša komunikacija sa Srbijom, kao maticom svih Srba. Jedinom državom na svijetu koja nama priznaje, zato što smo Srbi, da je ona naša država”, kazao je predsjednik Opštine Nikšić Marko Kovačević.PROČITAJTE I OVO:Vučićev ‘dar’ od dva miliona eura Nikšiću
Njegov beranski kolega Vuko Todorović pohvalio se da je ćirilica zvanično pismo u toj Opštini kao i da je u njegovom kabinetu trobojka. Vraćanjem trobojke u kabinet i u grad pohvalio se i predsjednik Opštine Mojkovac Vesko Delić.
Da je trobojku u kabinet stavio dva dana nakon izbora je istakao i predsjednik Skupštine Danilovgrad Velimir Đoković.
Predsjednik hercegnovske Skupštine Ivan Otović je u parlamentu susjedne države kazao da je Herceg Novi oduvijek imao predznak srpskog grada:
“Na Srbiju smo uvijek gledali kao na našu maticu. U našoj lokalnoj samoupravi smo podjednako posvećeni ekonomskim i nacionalnim temama a zadatak nam je da jačamo srpski nacionalni osjećaj kod omladine”.
Predsjednik Skupštine Opštine Tivat Miljan Marković najavio je izgradnju manastira kako bi, naveo je, učvrstili duhovnost u Tivtu.
“Želimo da mnogo više kulturnih događaja bude u Tivtu i da Srbi kroz kulturne događaje budu zastupljeni nego sada”, dodao je on.
Demokratski front je najjači politički savez u vladajućoj većini. Njihov politički program podrazumijeva jačanje veza sa Srbijom. Zalažu se za ukidanje sankcija Rusiji, povlačenje priznanja nezavisnosti Kosova i izlazak Crne Gore iz NATO alijanse.PROČITAJTE I OVO:Prema preliminarnim podacima DPS izgubio vlast u većini opština
Informacije Srbiji o raspolaganju budžetom Crne Gore
Analitičar Marko Savić kaže da je paradoksalno da neko iznosi drugoj državi izvještaj o svom radu i planove za budući rad koje ostvaruje iz budžeta Crne Gore.
“To su sve elementi stotinu slojeva paradoksa, koji su nezamislivi a koji govore o apsolutno otvorenoj politici traženja očinskog svjetonazora od Srbije i okretanja zapravo centru u Beogradu, a ne u Podgorici”.
To je, kako dodaje, zaokruživanje narativa koji je prisutan od avgusta 2020., kada je trodecenijsku vlast DPS-a preuzela tročlana koalicija proruskog DF-a, Demokrata i pokreta URA.
“Ovdje ne govorimo o dobrosusjedskim odnosima, niti stvaranju dobrih odnosa sa Srbijom već o podaničkom odnosu, zamjeni teza, o revidiranju istorijskih fakata, o nepoštovanju državnih simbola”, ocjenjuje Savić.
Poruka desničarske poslanice: “Srbija ima izlaz na more”
Milica Đurđević Stamenkovski, liderka desnog pokreta Zavetnici, koja je predsjedavala Odborom za dijasporu, funkcionere iz Crne Gore je pozdravila rečenicom “U Srbiji kažemo – dok postoji Herceg Novi, Srbija ima izlaz na more”.
Govorila je i o iskustvima iz Crne Gore, konkretno iz Berana, grada na sjeveru Crne Gore.
“Tamo sam se osjećala praktično kao da sam u Kraljevu ili Kragujevcu, Užicu, Čačku. Nisam imala utisak da se nalazim u drugoj državi. Poštujemo suverenitet Crne Gore, ali ne možemo da prihvatimo da je naš narod u Crnoj Gori u inostranstvu.”
Nekadašnji poslanik i direktor “Srpske kuće” Emilo Labudović je kazao da predstavnici srpskog naroda ne mogu da budu dio vlasti na državnom nivou u Crnoj Gori jer, “neće da se odreknu tri najveće svetinje – Srbije, Rusije i Srpske pravoslavne crkve”.
Oštre reakcije i opozicije i vladajuće većine
Snimci izlaganja iz Beograda, izazvali su oštre kritike u Crnoj Gori. Demokratska partija socijalista Mila Đukanovića najavila je da će inicirati smjene svih lokalnih funkcionera koji su bili u Skupštini Srbije i kako su rekli, ponizili državu Crnu Goru.
Lokalna opozicija u Nikšiću inicirala je razrješenje čelnika te Opštine Marka Kovačevića.
“Kovačević je grubo uvrijedio i ponizio Crnu Goru, njen suverenitet i integritet, unizio crnogorske građane, ali i narod kojem pripada, odnosno srpski narod u Crnoj Gori”, obrazloženo je u inicijativi.
Gradonačelnik Cetinja Nikola Đurašković je nastup funkcionera Demokratskog fronta nazvao “skandaloznim činom sluganstva”.
Od izjava opštinskih funkcionera ogradile su se i partije sa kojima Demokratski front čini parlamentarnu većinu na državnom nivou.
Vladajući Građanski pokret URA Dritana Abazovića je poručio da “nijedna druga država ne može crnogorskom građaninu biti matica pored Crne Gore”, te da je sve drugo neozbiljno i proizvoljno tumačenje.PROČITAJTE I OVO:Most: Da li je Beograd Crnu Goru ostavio na miru?
Iz Demokrata je stigla reakcija od poslanika Dragan Krapović:
“Kao građanin Crne Gore koji se izjašnjava kao Srbin kažem, da mi je i da mi je matica isključivo Crna Gora.”
Demokratski front, URA i Demokrate imaju natpolovičnnu većinu u crnogorskom državnom parlamentu i u više opština čine koalicionu vlast. Oni su u avgustu 2020. godine na izborima smijenili tridesetogodišnju vlast Demokratske partije socijalista Mila Đukanovića.
Politički analitičar Marko Savić, ipak, ne očekuje da će istupi funkcionera Demokratskog fronta u Beogradu poremetiti savezništvo ovih stranaka na državnom i lokalnom nivou:
“Ne mislim ni da će reakcije i osude dovesti do formalnog poziva na odgovornost onih ljudi koji su ovo počinili. Ne vidim ni način ni volju da se takvo nešto uradi.”
Srbija institucionalizovala odnos prema dijaspori
Strategija očuvanja i jačanja odnosa Srbije, dijaspore i Srba u regionu, definisana je 2011. godine. Ta Strategija daje prioritet Bosni i Hercegovini i Crnoj Gori tako što ih stavlja u središte svoje spoljne i regionalne politike.
“Imajući u vidu viševjekovne istorijske i civilizacijske neraskidive veze dvije države i naroda važno je obezbijediti srpskom narodu ravnopravnost i pravednu zastupljenost u državnim ustanovama, državnoj upravi i lokalnoj samoupravi”, stoji u tom dokumentu.
